Uitblijvende menstruatie

Vroeg of laat krijgt ieder meisje ermee te maken: de menstruatie. Toch kunnen er momenten in je leven zijn dat je menstruatie (ineens) uitblijft. Een bekende klacht. Maar is dat normaal wanneer je niet zwanger bent? Moet je je zorgen maken? Op deze pagina geven we je graag meer informatie.

De menstruele cyclus

Allereerst is het belangrijk om te begrijpen hoe de menstruatiecyclus werkt. Deze duurt gemiddeld 28 dagen – maar het kan dus ook net wat korter of langer duren. De cyclus begint met de menstruatie, die meestal 4 tot 7 dagen duurt. De menstruatie bestaat uit een afgestoten, niet-bevruchte eicel en slijmvlies. Je verliest het met wat bloed via de vagina. Rond dag 14 is de baarmoederwand weer dikker geworden en vindt er een nieuwe eisprong plaats. Deze eicel leeft ongeveer 36 uur. Wanneer de eicel niet bevrucht wordt, zal het lichaam na ongeveer 14 dagen beginnen met de afbraak van het baarmoederslijmvlies. Je verliest de eicel en het slijmvlies met wat bloed: je wordt weer ongesteld.

Menstruatie bij het gebruik van hormonale anticonceptie

Hormonale anticonceptie – zoals de anticonceptiepil, het hormoonspiraaltje, de anticonceptiering, de anticonceptiepleister, de prikpil en het anticonceptiestaafje – zorgen ervoor dat de natuurlijke menstruatiecyclus van de vrouw verandert. Ze zorgen ervoor (mits op de juiste wijze gebruikt) dat:

• Er geen eisprong meer plaatsvindt.
• Het slijmvlies in de baarmoederhals taaier wordt. Dit maakt het voor zaadcellen moeilijker om de eicel te bereiken.
• Het baarmoederslijmvlies niet wordt opgebouwd, zodat eicellen zich niet kunnen innestelen.

Wanneer er geen eisprong plaatsvindt, kun je feitelijk dus ook niet meer ongesteld worden. Wel krijg je in het geval van een stopweek, zoals bij de anticonceptiepil, te maken met wat bloedverlies. Dat voelt en ziet eruit als een menstruatie, maar dat is het eigenlijk dus niet. We spreken in dit geval van ‘bloedverlies’.

Menstruatie blijft uit: de oorzaken

Soms blijft de ongesteldheid ineens tijdelijk weg. Het uitblijven van je menstruatie kan meerdere oorzaken hebben, niet alleen een zwangerschap. Je hoeft je dus niet meteen zorgen te maken.

Zwangerschap

Blijft de menstruatie uit? De meest bekende oorzaak van het uitblijven van de menstruatie is een zwangerschap. Je kunt een zwangerschapstest doen om deze oorzaak al dan niet uit te sluiten.

Het gebruik van hormonale anticonceptiemiddelen

Het gebruik van hormonale anticonceptiemiddelen kan er in verschillende gevallen voor zorgen dat de ongesteldheid of het bloedverlies uitblijft:

• • Anticonceptiemiddelen met slechts één hormoon. Deze middelen, zoals het anticonceptiestaafje, de hormoonspiraal en de prikpil, bevatten alleen progestageen en géén oestrogeen. Door het ontbreken van oestrogeen kan de menstruatiecyclus onvoorspelbaar en onregelmatig worden. Bloedingen kunnen vaker, minder vaak, langer of korter voorkomen, maar kunnen ook helemaal wegblijven.
  • Het gebruik van de anticonceptiepil. Anticonceptiepillen beschermen je tegen zwangerschap door de eisprong te blokkeren. Afhankelijk van het soort pil dat je slikt, kan het voorkomen dat je onregelmatige bloedingen krijgt of helemaal geen bloedingen meer ervaart.

Stoppen met hormonale anticonceptie. Ben je onlangs gestopt met het gebruik van hormonale anticonceptie? Houd er dan rekening mee dat het even kan duren voordat er weer een eisprong plaatsvindt. Soms duurt het wel een jaar voordat de menstruele cyclus weer normaal is.

Leeftijd

Wanneer je voor het eerst ongesteld bent geworden kan het een tijd duren voor je regelmatig menstrueert. De menstruatie kan dan zomaar een tijdje uitblijven. Echter kan de menstruatie ook uitblijven wanneer je lichaam zich klaarmaakt voor de overgang. In beide gevallen treden er allerlei veranderingen in de hormoonhuishouding op. Dit is volkomen natuurlijk en je hoeft je hier dus niet druk om te maken.

Borstvoeding

Het is algemeen bekend dat de menstruatie tijdens de zwangerschap uitblijft. Het is echter ook zo dat de kans groot is dat je niet ongesteld wordt zolang je borstvoeding geeft. Je lichaam maakt dan namelijk een bepaald hormoon (prolactine) aan dat de eisprong onderdrukt. Geef je flesvoeding, dan kan de menstruatie sneller terug zijn. Na het stoppen van borstvoeding kan het een aantal weken, maar ook maanden of zelfs een jaar duren voor je weer ongesteld wordt.

Medicijngebruik

Sommige medicijnen hebben invloed op je menstruatie. Bijvoorbeeld omdat ze effect hebben op je oestrogeen- en progesteronhuishouding. Medicatie waar je aan kunt denken zijn natuurlijk de anticonceptiepil, maar ook diverse antidepressiva, chemotherapie of bestraling. Je huisarts kan je meer vertellen over welke medicatie invloed kan hebben op je menstruatie.

Ziekte en stress

• Bij langdurige stress, o.a. door ingrijpende gebeurtenissen, verkeert het lichaam in een continue staat van paraatheid. Het gevolg is dat bepaalde lichaamsprocessen worden stilgelegd of afgezwakt. Zo ook de menstruatie.
• Ziekte kan leiden tot afvallen. Ook een eetstoornis zorgt voor ondergewicht. Het gevolg? Een grote mate van stress, een tekort aan energie, een tekort aan lichaamsvet en een verstoorde huishouding. Door dit alles kan de menstruatie uitblijven.
• Ben je langere tijd ziek geweest? Ook hoge koorts en hevige bacteriële en virale infecties kunnen ervoor zorgen dat je menstruatie wegblijft.

Zeer intensief sporten

Ben je topsporter of train je overmatig? Dit kan de oorzaak zijn van een onregelmatige menstruatiecyclus of zelfs het uitblijven van de menstruatie. Hierbij lijken zowel een geringe calorie-inname als de lichamelijke inspanning een rol te spelen bij het ontstaan van de problemen. Voeding, en vooral een te lage calorie-inname, lijken dus invloed te hebben op de menstruatie.

Een verstoord dag/nachtritme

Je menstruatiecyclus is afgestemd op je biologische klok. Ben je onlangs een nachtdienst gaan werken? Of heb je juist vaak wisselende diensten? Dan kan dit invloed hebben op je menstruatie, die ineens onregelmatig wordt of zelfs weg kan blijven.

PCO-syndroom (PCOS)

Het PCO-syndroom (Polycysteus-ovariumsyndroom), is een afwijking in de hormoonhuishouding. Bij meisjes en vrouwen met het PCO-syndroom maken de eierstokken te veel mannelijke hormonen aan. Het PCO-syndroom kan ervoor zorgen dat de eisprong en de menstruatie niet op gang komen of onregelmatig zijn. De menstruatie kan soms maanden wegblijven.

Meer weten?

Bovenstaande lijst bestaat uit relatief veel voorkomende oorzaken van het uitblijven van de menstruatie, maar is uiteraard niet uitputtend. Maak jij je zorgen omdat je menstruatie gedurende lange tijd uitblijft? Dan is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts. Doe dat ook wanneer je extreme menstruatiepijnen of –klachten ervaart.